Burada develer mutlu

Cumhuriyet, 17 Eylül 2023

STUTTGART - AHMET ARPAD

Hava sıcak mı sıcak. Kimi develer yüksek ahırların serinliğine çekilmiş, kendini genç hissedenler, öğle sıcağına karşın çayırları ve ağaç altlarını yeğlemiş. Stuttgart'tan Tübingen'e uzanan yolun yamaçlarındaki çiftlikte yaşayan develerin çoğu çift hörgüçlü. Bir köşede küçük çocuklar küçük develerle baş başa, onları okşuyorlar, bir iki aylık yavrulara biberonla süt veriyorlar, kulaklarına bir şeyler mırıldanıyorlar, birbirlerinden hiç çekinmiyorlar. Az ötede başka çocuklar develere binmiş gezintiye çıkmaya hazırlanıyor. Ormanda ve çayırlarda yapılan dört kilometrelik deve gezisi bir saat sürüyor. Deve çiftliğinde algılama bozukluğu olan çocuklara ergoterapi tedavisi de uygulanıyor.

Üç milyon yıl önce Kuzey Amerika'dan Asya'ya geçtiği tahmin edilen develer bundan 5 bin yıl önce evcilleştirilmiş. Çok dayanıklı bu yük hayvanından her kıtada yararlanılıyor. Son yirmi yıldır Almanya'nın değişik yörelerinde deve çiftlikleri açıldı. Sütü ve yünü de değerli. Hele genç develerin boyun altından elde edilen tüyler çabucak alıcı buluyor. Deve sütünden kremler, sabunlar, banyo losyonları üreten çiftlikler de var.

Stuttgart yakınlarındaki deve çiftliği, doğa park Schönbuch'un içinde. Çevresi ormanlar, çayırlar ve ekili tarlalarla kaplı. Burası develerin ötesinde lamalar, eşekler ve köpekler de barındırıyor. Aynı aileden develer küçük gruplar oluşturmuş. İçlerinde beyaz olanları da var. Yeni doğmuşlar analarının peşinden ayrılmıyor. Hele biri var ki, bakıcı kızın dediğine göre birkaç gündür ilk kez dışarıda dolaşmaya çıkmış. Ürkek. Sürekli bağırıyor, gruptan diğerleri yanına gelip onu kokluyor. "Yatıştırmaya çalışıyorlar" diyor bakıcısı. Yeni bir grup daha temiz havaya çıkıyor. Deneyimliler en önden koşar adım gidiyor, leziz otlar onları bekliyor. Kimisi ise hemen otlayacağına az ötedeki toprağa uzanıyor, sağına, soluna dönüp duruyor. Toprak banyosundan zevk aldıkları belli!

KAFASINA ESENİ YAPAR

Deve çiftliğinin sahibi Claudia, "Haftanın belirli günlerinde develerle gezintilere çıkma olanağı var. Çocuklu ailelere de istek üzerine doğum günü partileri düzenliyoruz. Çocuklar burada okul stresinden, yetişkinler de iş stresinden kurtuluyor. Deve iyi niyetli gibi görünür, fakat istedi mi de kafasına eseni yapar, o köpekten çok kediye benzer" diyor.

Stuttgart'ın güneyindeki bu çiftlikte develer mutlu mutlu geziniyor. Yöre Karaormanlar'ın kuzeyi. İlk kez gören gözlerine inanamıyor. Arabistan yarımadasının kızgın kumlu tepeleri nire, güney Almanya'nın Karaormanlar'ı nire? Bu ormanlık yörede kışın haftalarca kar kalkmıyor. Develer soğuk günleri sıcak ahırlarda geçiriyor, yazları çamların, kayınların gölgesinde, yemyeşil çayırlarda... Mutlu olmalılar. Anavatandaki "akrabaları" işten işe koşarken onlar burada keyif çatıyor. İş yok, güç yok. Ekmek elden, su gölden!...

Bir zamanlar okumuştum, Türkiye'de 1935 yılında 120 bin deve varken günümüzde bu sayı 1500'e düşmüş. Acaba ülkemizde develer niçin azaldı?