Cumhuriyet, 7 Nisan 2024
Ahmet Arpad - Stuttgart
Paul Bonatz (1887-1956) Stuttgartlı bir mimardı. İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'ye sığınan Alman profesörlerinden biriydi. 1943'te Türkiye'ye kaçmasının nedeni Münih tren istasyonu projesini kendi kafasına göre değiştirmek isteyen Hitler'le anlaşmazlığa düşmesiydi. 1945-1954 yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nde öğretim üyesi olan Bonatz, Anıtkabir projesinde uluslararası jürinin başkanlığını yaptı, Ankara Saraçoğlu mahallesini tasarladı, ülkemizde birçok önemli projeye imza attı.
TARİHİ TREN İSTASYONU
Kent plancısı ve mimarı Bonatz'ın adı Almanya'da son yıllarda dillerden düşmüyor! Onun önemli yapıtlarından biri kabul edilen Stuttgart'ın tarihi tren istasyonu kısmen yıkıldı. Yeni istasyonun yeraltına yapılması planlanıyor. Yapımı bitince Bonatz'ın istasyonu da bir "alışveriş merkezi" olup işlevini tamamen yitirecek. Bugünkü 16 peronlu tarihi istasyonda her saat 40 tren durup kalkıyor. Yeraltı istasyonu ise sadece sekiz peronlu olacak! Yerüstündeki raylar kalkınca boşalacak araziye milyonerlerin satın alabileceği sayısız lüks yapı kondurulacak ve birileri bu projenin milyarlık kaymağını yiyecek! Stuttgart parkında da iki yüzün üzerinde tarihi çınar yeraltı istasyonuna yer açmak için yok edilmişti. 2010 güzünde bu ağaçların kesilmesini çimenlere oturarak engellemek isteyen binlerce genç yaşlı insanı püskürten polisin kaba kuvvet kullanması sonucu 450 kişi yaralanmıştı. Daha kötüsünü İstanbul 2013'te Gezi'de yaşadı!
Bu arada kentin altına ve Ulm yönündeki dağlara toplam 60 kilometre tünel açıldı! Yöre arazisinin büyük bir bölümü kireç taşından oluştuğu için suyla karıştığı anda büyük risk taşıyor. Budapeşte'den sonra Avrupa'nın ikinci büyük kaplıca kenti olan Stuttgart'ta bu projeyle şifalı yeraltı sularının büyük tehlikeye girmesinden korkuluyor. Bütün bunlar neden mi yapılmak isteniyor? Bu projeyle Paris-Budapeşte arasında trenlerin daha hızlı çalışacağı söyleniyor. Ancak 20 yıl önce "2.5 milyar Avroya çıkacak" dedikleri ve bu arada 12 milyar Avroya dayanmış olan Stuttgart-Münih bağlantısıyla iki kent arası 33 dakika kısalacakmış! Bugün hızlı trenler iki kent arasını 2 saat 19 dakikada alıyor.
Alman Devlet Demiryolları kaynakları ise 1991'de ilk kez sefere konan hızlı ICE trenlerinin Stuttgart'ı Münih'e 2 saat sekiz dakikada bağladığını kanıtlıyor. 1991'den bu yana modernleştirilen süper hızlı trenler 20 yıl sonra daha hızlı gideceklerine acaba neden daha yavaş gidiyor? Konuyu projeye karşı çıkan Almanya Tren Sürücüleri Sendikası'na sorduğumda şu yanıtı almıştım: "Çünkü StuttgartUlm arasındaki rayların bakımına son yirmi yılda hemen hemen hiç yatırım yapılmadığı için hattın büyük bölümünde trenler ağır gitmek zorunda."
"BULDOZER POLİTİKASI"
20 Şubat 2010'da "temel attılar", "2020'de bitecek" dediler. Dev, çılgın demiryolu projesi bir türlü bitmedi! Şimdi "2027 sonu" diyorlar. Bu arada insanlar politikacılardan iyice soğudu. Bonatz'ın 102 yıllık tarihi istasyonunu kanatsız bir kuşa çevirerek riskli, altından kalkması gerçekten çok güç bir projeye olmayan milyarları yatırmakta inat edenler kenti ikiye böldü. Hakkını arayan, kimi şeylerin son ana kadar kendisinden gizlenerek tepeden inme yapılmasına ve "Ben bildiğimi yaparım" diyenlere karşı koyan Stuttgart insanı 14 yıldır her pazartesi akşamı kent merkezinde gösteri yapıyor. Son yıllarda Almanya'nın çoğu kentinde gereksiz ve pahalı projelere karşı çıkanların hızla artması dikkat çekiyor. Stuttgart'ta insanlar kukla olmadıklarını 2010'dan bu yana her hafta sokağa dökülerek kanıtlıyor! 18 Mart 2024 akşamı yapılan 700. gösteriye yaklaşık 2 bin kişi geldi. Çoğu müdavimdi!
