2 Ekim 2022

Mavi Atlılar - Dışavurumcu Sanatçılar

Toplum Gazetesi/ALMANYA, 2 Ekim 2022

Ahmet ARPAD 

Meryem Ana Katedrali tüm görkemiyle karşımızda göğe yükseliyor. Kocaman kapıyı açıp içeri adım atıyoruz. Kulakları dolduran bir müzik bizi karşılıyor. Orgdan Mozart melodileri duyuluyor, kubbelerde Mozart'tan bir arya yankılanıyor. Katedralde düğün var. Sonra org susuyor, soprano aryasını bitiriyor. Beyazlar içindeki yaşlı papaz duasına başlıyor. Düğün erkânı ayağa kalkıp hep bir ağızdan ona eşlik ediyor. Melekler, tanrılar, çıplak kadınlar uçuşuyor, şaha kalkmış atlar yükseliyor gökyüzünün sonsuzluğuna. Yüksek pencerelerden giren güneş ışınları barok ve rokoko dev yapıyı aydınlatıyor, kubbelerdeki, duvarlardaki melekleri, çıplak kadınları, aşağıdaki insanlara tepeden bakan İsa'yı...

Dışavurumcu Sanatçılar

Az sonra ağır ağır göle doğru iniyoruz. Önünden geçtiğimiz evin pencerelerinden Carl Orff müziği dışarı taşıyor. Merakla durup insanın ruhunu dolduran melodiye kulak kabartıyoruz. Carmina Burana'nın yaratıcısı, büyük besteci daha 17 yaşında bir operayla pek çok şarkı bestesinin altına imza atmıştı. Çocukluğunda sık sık geldiği şirin Ammer gölü kıyısındaki Diessn'e 1955 yılında yerleşmişti. Evinin pencerelerinden gölün karşı kıyısında, Andechs yamaçlarındaki dev manastır görünüyor. Ammer gölü bugün rüzgârlı, dalgalı da. Yelkenliler, motorlar, gezi gemileri yine de gidip geliyor, martılar uçuşuyor, kazlar, ördekler ise kıyıya çıkmış, ağaç altlarına sığınmış. Yolumuz güneye, Alp eteklerine doğru uzanıyor. Berrak havada dorukları hafif beyaz dağlar ne kadar da yakın. Tarihi evleri ve sokakları ile ünlü Weilheim'da bir yemek molası verip Staffel gölü kıyısındaki Murnau'ya ulaşıyoruz. Dışavurumcu sanatçılar Wassily Kandinsky ve Gabriele Münter 1908'de Murnau'da bir ev satın alıp doğasına hayran kaldıkları yöreye yerleşirler.

Kısa süre sonra Marianne von Werefkin, Aleksey Javlenski, Franz Marc, August Macke de onlara katılır ve 1911'de "Mavi Atlı" grubunun temeli atılır. Dışavurumcu sanatçılar daha önceki aylarda Münih'te ünlü Café Luitpold'da sık sık bir araya gelirler. Brenner caddesindeki Café bugün olduğu gibi bundan 100 küsur yıl önce de tiyatro sanatçılarının, edebiyatçıların ve düşünürlerin sık sık bir araya geldiği bir mekandı. Düşünceleriyle ve görüşleriyle kuruluşun ilk adımlarını atanlar Kandinsky ile Klee'dir.

"Allahsız Gençlik"

Günümüzde Kandinsky ile Münter'in ve Alman dışavurumculuğunun ünlü ressamlarının eserleri Murnau‘nun tarihi sarayında sürekli sergileniyor. Aynı yapının üst katında, yine yıllarını burada geçirmiş, Macar-Avusturyalı yazar Ödön von Horváth da sürekli bir sergiyle anılıyor. 1924'ten, Hitler Almanyası'ndan kaçtığı 1935 yılına kadar yaşadığı Murnau'da değerli eserler vermişti. Ünlü romanı "Allahsız Gençlik" (Türkçesi: Burhan Arpad) 1938'de Nazilerce yasaklanır.

Akşama doğru ovaya sis iniyor. Gölün suları durgun, kıyılarında yüksek otlar, sazlıklar. Geniş çayırlar yamaçlarda yükseliyor, Alplerin eteğinde küçük köyler, çiftlikler, korular, az ötede başka göller. Bizim yolumuz Starnberg'e, göl kıyısındaki şirin Seeshaupt'a. Batmaya hazırlanan güneş odanın kocaman pencerelerinden içeri giriyor. Balkondaki rahat koltuklara kurulup aşağıdaki iskeleye yanaşan son gemiyi seyrediyoruz.

Anılarda o gün yaşadıklarımız...

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder