Sincan İstasyonu, Edebiyat Dergisi
Nisan, Mayıs, Haziran 2024
Ahmet Arpad
Prag'da,
Franz Kafka'nın doğmuş olduğu bu kentte başı boş gezinirken kolayca
onlarca yıl geriye dönüp anılara dalabilirsiniz. Bu güzel Moldau
kentinin sokaklarında Kafka'nın Milena'ya olan aşkının peşinden gider ya
da var olmanın dayanılmaz hafifliğini tadabilirsiniz. Güney Bohemya'dan
gelip Prag'a yerleşen Hermann Kafka'nın oğlu Franz yaşamını Yahudilerin
gettosu Josefov'da geçirir. Praglı yazarlar Jarovlas Hasek ve Egon
Erwin Kisch dostlarıdır.
Fakat Kafka hep bu çevrenin içinde
kalamaz, Prag'ın başka semtlerinde de yaşar. Bu arada birkaç yılını Prag
kalesinin gölgesinde uzanan Simyacılar Sokağı 22 numarada geçirir.
Ancak küçük ve dar evdeki yaşama çok fazla dayanamayıp yine taşınır.
Yeni evi Moldau'ya yakındır. Fakat o da dardır, havasız ve rutubetlidir.
Kafka'nın hastalığı ilerler; Prag'ı uzun süre için terk eder. 1924
yılında Viyana yakınlarındaki Kierling'de öldüğünde 41 yaşındadır.
Prag'ın Zelivskeho mahallesindeki Yeni Yahudi Mezarlığı'nda yatıyor.
Moldau kıyısında şimdi güzel bir müzesi var...
Max Brod'la dostluk
Praglı
yazarlar Jarovlas Hasek ve Egon Erwin Kisch dostlarıydı. Dostları
içinde ona en yakın olanı Max Brod'du. Franz Kafka ile Max Brod'un
tanışmaları 23 Ekim 1902'de Prag'da öğrencilerin tartıştığı bir
toplantıda olmuştu. Brod o gün Arthur Schopenhauer üzerine bir konuşma
yapmıştı. Genç Kafka toplantı bitiminde Brod'un yanına gitmiş, sonra da
evine kadar ona eşlik etmişti. Yol boyunca aralarında Nietzsche üzerine
konuşmuşlardı. Daha sonraki günlerde Café Louvre‘da sık sık düzenlenen
edebiyat toplantılarına katılmışlardı. Yıllar boyunca yazdıklarını,
okuduklarını, aşklarını ve hastalıklarını mektuplar yoluyla
paylaşmışlardı. Dostlukları Kafka'nın Kierling sanatoryumundaki son
günlerine dek devam etmişti.
Kafka, son günlerinde tüm
çalışmalarını ölümünden sonra imha etmesi isteği ile Max Brod'a
bırakırkan ona şunları yazmıştı: "Sevgili Max, son isteğim, arkamdan
bıraktığım her şeyin, günlüklerin, el yazmaların, mektupların,
eskizlerin okunmadan yakılmasıdır." Ancak Brod bu isteği umursamaz ve
1925 ile 1935 yılları arasında romanlarla bazı çalışmalarını yayımlar.
1939'da Avrupa'yı terk edip Filistin'e sığınırken yayımlanmamış bir çok
belgeyi de beraberdi götürür. Max Brod'un elindeki belgeleri
yayımlamasıyla Kafka Almanca konuşulan ülkelerde geniş ilgi çekmeye
başlar. Brod, Kafka'nın çoğunu eserini yayımlamadan önce üzerlerinde
çalışır, bazı bölümleri yeniden düzenler, metinlerin redaktörlüğünü
yapar. Max Brod kuşku yok ki, Franz Kafka'nın en yakın arkadaşıydı. Brod
ilerde, onun tanıştığı en şakacı insanlardan biri olduğunu söylemiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder