Blue Jean sevgisi

Toplum Gazetesi, Almanya, 22 Mart 2022

When I wake up - In the morning light - I pull on my jeans - And I feel all right
David Dundas

*

Barak Obama ile 'asi genç' James Dean'in ortak yanları neydi? Her ikisi de Levis 501 Blue Jean'e aşıktı! Bavyeralı göçmen Levi Strauss'un 1850'li yıllarda altın madenlerinde çalışan işçiler için yaratttığı bu sağlam giysi zamanla yoksul kesim insanının, kadın – erkek fabrika işçilerinin de her gün giydiği pantolon oldu, vahşi batının ovalarında at koşturan kovboylar da onu yeğledi. 1940'lı yıllarda, özellikle II. Dünya Savaşı'nın ardından önce Amerikan toplumuna yayıldı, 1950'li yılların başında da – yanına Coca Cola'yı da aldı – okyanusu aşarak Avrupa'yı fethetti. Blue Jean, o yıllarda Amerika'dan gelen her değişikliği özgürlük simgesi sanan Avrupalı için bir düş giysi oldu.

"Blue Jean"li Dilenci

Bugüne dek değişen bir şey yok! Blue Jean'siz yaşanamayacağına inananlar çoğunlukta. Günümüzde onu yedisinden yetmişine her yerde her insan giyiyor. 'Blue Jean'li dede torun yanyana geziniyorlar. Zengini fakiri onsuz sokağa çıkmıyor.

Bugün Stuttgart'ın vitrinlerinde 29 Avro'ya da Blue Jean var, 329 Avro'ya da! Pahalısını giyen "Carmen" operasında yanınızda oturuyor! Stuttgart'ın dev dünya kuruluşu Mercedes-Benz'in 2019'da emekliye ayrılan CEO'su, 1953 İstanbul doğumlu Dieter Zetsche'yi Blue Jean'siz ender görürdünüz! Kardashian, Beyoncé, Lady Gaga, Rihanna sağı solu özellikle yırtılmışları yeğliyorlar.

Bugün Stuttgart'ın ünlü alışveriş caddesi Königstrasse'de gezinirken bir an durun, sağınızdan solunuzdan, önünüzden arkanızdan geçen insanlara şöyle bir bakın. Kesinlikle çoğunluğun üzerinde Blue Jean göreceksiniz. İşadamı da, yuvaya giden çocuk da, turist de, köşeye oturmuş dilenci de 'Blue Jean'li... Nereden geliyor bu 'sevgi'? Kentin sokak ve caddeleri yaz-kış Blue Jean'li dolu! Çoğu giyenin üzerine oturmuyor, tulum gibi sağı solu sarkıyor.

Bu ucuz 'Amerikan giysisi'ni yeğleyenlerin çoğunluğu, kadını, erkeği, şıklığa, modaya pek önem vermeyenler. Onlar 'asi genç' James Dean gibi özgürlük çılgını değil, onlar 'yeterki pahalı olmasın' diyenler! Eminim 84 milyonluk Almanya'da dolaplarda 84 milyon 'mavi pantalon' asılı.

Binlerce Ton Su

Bugün Avrupalı'nın giydiği çoğu Blue Jean'i Çin'in Xintang kentinde insanlığa yakışmayan koşullar altında çalışan milyonlar üretiyor! Greenpeace'e göre Çin başka ülkelere her yıl 260 milyon adet Blue Jean satıyor! Pantalonların beyazlatılmasında ("Used-Look") uygulanan kum püskürtme (kot taşlaması) yöntemi sonucu her yıl binlerce zavallı işçi ya sakat kalıyor, ya da ölüyor. Dünya pamuk üretiminin yüzde otuzbeşi Blue Jean yapımında kullanılıyor. Kaliteli pamuk yetiştirmek için zirai ilaçlar ve böcek ilaçları kaçınılmaz. %63'ünün üretiminde çevre için de, insan sağlığı için de tehlikeli olabilecek zehirli, toksit madde kullanıldığını Greenpeace çoktan kanıtladı.

En son verilere göre bir Blue Jean için 8 bin litre su gerekli. Ayağına Blue Jean geçirip fiyaka atanların çoğu üzerine de aynı kumaştan gömlek giyiyor. Tişört yeğleyen de var. WWF-Türkiye'nin verilerine göre bir tişört için de 2700 litre su kullanılıyor, bu 13,500 bardak su demek! Blue Jean kumaşının boyanma yöntemi de sistemin başka bir olumsuz ve sağlıksız yanı! Demokratik Alman Cumhuriyeti'nde (1949-1990) vatandaşların Blue Jean taşıması yasaktı, çünkü o ithal malıydı ve emperyalizmin buluşu yakışıksız bir giysiydi!

Dünya Su Günü

22 Mart Dünya Su Günü. Senegal'in başkenti Dakar'da şu günlerde düzenlenen toplantıda Birleşmiş Milletler (BM) yeraltı sularını bekleyen tehlikeye dikkatleri çekiyor. 21. yüzyılda dünya nüfusunun yüzde 40'ını barındıran 80 ülkenin su sıkıntısı yaşadığı bilinen bir gerçek. Türkiye Jeoloji Mühendisleri Odası da ülkemizdeki akarsuların, göllerin ve yeraltı kaynaklarının yıllardır büyük bir tehlike yaşadığını açıklıyor. Belirttiklerine göre Türkiye'deki bütün akarsuların her noktasında son yıllarda kamu yararı göz ardı edildi, plansız bir şekilde ortaya konan HES`ler sonucunda çok ciddi ekolojik sorun ve olumsuzluklar yaratıldı.